Al jaren medisch pedicure en waarom dan toch weer een specialistische opleiding volgen? Deze vraag is mij de laatste tijd regelmatig gesteld. Hieronder hoop ik u het belang van oncologische voetverzorging uit te leggen.

Een specialisatie in de oncologie (Kanker) is op zich niet bijzonder: er zijn inmiddels oncologisch verpleegkundigen, oncologisch diëtisten, oncologisch fysiotherapeuten, enzovoort.

Om als behandelaar bewust te worden van de implicaties van de ziekte kanker en van de gevolgen van behandeling ervan is een gedegen opleiding noodzakelijk. Alleen een workshop is niet voldoende! Een pedicure opgeleid in oncologische voetverzorging heeft een uitgebreide scholing gehad en stages gelopen bij de Oncologisch verpleegkundige (Univeristair Medisch Centrum Utrecht), Hospices (Marcellis Govertshuis te Leeuwarden en de Oase te Dokkum), Oedeem therapeute (Yvonne Sterkenburg Fysiotherapie Dokkum-Damwoude) en Inloop huis (stichting OOK huis te Rotterdam). Dit alles opdat de OVV een veilig en doelmatig voetzorgverleningstraject  in kan zetten in afstemming met de behandelend arts. Een pedicure behandeling moet natuurlijk niet plaatsvinden in de Neutropene fase! Het moet wel veilig zijn, want een schimmel infectie of een klein wondje kan al grote gevolgen hebben voor de patiënt en de  oncologische behandeling die hij/zij ondergaat.
De OVV is niet zomaar een opleiding, het is een opleiding op NLQF 5 niveau!

Iemand bij wie kanker is geconstateerd, heeft vaak slecht nieuws te verwerken gekregen. Een oncologisch voetzorgverlener kan op een professionele manier omgaan met de emoties die hieruit voortkomen, doordat wij ook psychologie in het lespakket hebben zitten. Uiteraard is dit een vertrouwelijk gesprek. De medisch pedicure houdt zich aan het beroepsgeheim!

Waarom de specialisatie oncologische voetverzorging?

Meer dan 124.000 mensen (2021) krijgen per jaar de diagnose kanker! De behandelingen met chemotherapie, doelgerichte therapie, immunotherapie, hormoon therapie en bestralingen geven vaak bijwerkingen aan de nagels, haren en huid. Dus ook aan uw voeten. (De evt. problemen vindt u onderaan dit artikel.) De behandeling van kanker kan ook leiden tot zenuwbeschadigingen. Deze geven het gevoel op watten te lopen/mieren die onderhuids kruipen, maar kunnen ook tot hevig pijnen lijden. Hierdoor kan uw mobiliteit ernstig worden aangetast. Daarom is het noodzakelijk om uw voeten regelmatig door een gespecialiseerde oncologisch voetverzorger te laten behandelen. Tijdens de behandeling worden niet alleen uw voeten behandeld maar zullen deze ook gescreend worden op de gevoelssensaties, de kwaliteit van de huid en nagels en daarnaast wordt er veel advies geven o.a. over de schoenen die men draagt.

Het doel van oncologisch voetzorg is de voeten van kankerpatiënten in een zo optimaal mogelijke conditie te brengen en te houden. Zo wordt de veiligheid en de gezondheid van de kankerpatiënt ondersteund. Deze vorm van voetzorg wordt altijd verleend in afstemming met het behandelteam. De OVV heeft kennis over producten die voeten en huid bescherming geven, waardoor klachten kunnen worden voorkomen of opgeheven en zij kan als “gids”dienen, zij kent de wegen welke voor u van belang zijn. Samenwerken met alle andere oncologische disciplines om de patiënt zo mobiel mogelijk te houden opdat het ADL zo min mogelijk hinder ondervindt.

Voor aanvang van de behandeling van uw ziekte is het belangrijk uw voeten in optimale conditie te brengen. Daar uw weerstand tijdens de tijdens de oncologische behandeling kan verminderen kan het zijn dat er tijdelijk geen pedicure behandeling gegeven mag worden!

65% van de patiënten met de diagnose van een kwaadaardige kanker, overleeft de ziekte. Helaas kunnen klachten enkele maanden tot jaren blijven bestaan.

Bent u kankerpatiënt, dan is het van belang dat u bij het maken van een afspraak een OVV laat weten dat u onder behandeling bent. Meld wanneer de laatste kuur of bestraling heeft plaatsgevonden en wie uw oncologisch behandelaar en huisarts zijn. Een kankerpatiënt mag namelijk niet zonder meer een voetzorg traject ondergaan. Een oncologisch voetzorgverlener kan overleg plegen met uw medisch specialist, maar zonder uw toestemming mag een OVV geen medische informatie uitwisselen. Daarom worden bevindingen voor de arts of verpleegkundige aan u meegegeven. Voetzorg trajecten bij kankerpatiënten worden alleen ingezet met toestemming van de behandelend specialist of verpleegkundige. Vraag uw arts of verpleegkundige erom!

Een aantal ziektekosten verzekeraars vergoed oncologische voetverzorging. Niet altijd vanuit de basis of aanvullende verzekering, maar regelmatig vanuit het zogenaamde calamiteiten potje of een coulance fonds! Hiertoe moet dan een verzoek ingediend worden d.m.v. een verwijsbrief en de factuur van de behandeling.

Gevolgen van oncologische medicatie/behandelingen:

Een bijwerking van chemotherapie is het hand- voetsyndroom. Mogelijke klachten van het hand- voet-syndroom zijn:

• Blaren
• Pijn / gevoeligheid
• Infecties
• Roodheid
• Zwelling
• Een schilferende of vervellende huid
• Jeuk

Als u last krijgt van bovenstaande klachten, neem contact op met uw behandeld arts. Soms is aanpassing van medicatie noodzakelijk. Tijdens de chemo kuur bent extra gevoelig voor infecties.

Tijdens/Na de oncologische medicatie/behandelingen:

Veranderingen aan huid:

• Droogheid,
• Schilveringen
• Overmatige eeltvorming
• Blaren
• Pijn
• Verkleuringen
• Jeuk

Veranderingen aan de nagels:

• Groeistoornissen
• Loslating van het nagelbed
• Gespleten nagels
• Verdikkingen van de nagels
• Verkleuringen van de nagels
• Infectiegevoeligheid neemt toe

Veranderingen aan de voeten:

• Beschadigingen aan de uiteinden van de zenuwbanen,(perifere neuropathie)
• Verminderde tastzin
• Veranderd gevoel in de voeten,(gevoel op watten te lopen)
• Koude voeten

Wat wordt er gedaan tijdens een behandeling met oncologische voetverzorging:

• Verwijderen van pathologisch eelt
• Verdikte nagels dunner frezen
• Ingegroeide nagels reguleren
• Gespleten nagels repareren
• Cosmetische voetzorg verlenen
• Voet- en onderbeenmassage
• Signaleren / doorverwijzen indien van toepassing

Huid en nagels hebben een belangrijke signaalfunctie. Veranderingen kunnen een indicatie zijn voor verwijzing naar uw behandelend arts, podotherapeut. De oncologisch voetverzorger kan hierin een belangrijke rol vervullen.

Ontspannende massage

Kanker heb je elke dag en in iedere minuut wordt je aan deze ziekte herinnert. Het hele leven draait om je zieke lichaam, een lichaam wat niet meer als van jezelf aanvoelt, maar als een ding. Spuiten worden erin geduwt, onpersoonlijke handelingen, een hoofd dat vol is met adviezen, informatie en tips. Om de rust, ontpanning en het gevoel van je lichaam weer te krijgen is er een speciale voet- onderbeenmassage ontwikkeld.
Er wordt een speciale massagetechniek toegepast zonder enige vorm van druk. Een oncologisch voetzorgverlener weet wanneer deze massage techniek wel en niet toegepast mag worden. Bij sommige vormen van kanker of bijwerkingen als gevolg van de behandeling, is elke vorm van massage contra-geïndiceerd. Vraag ernaar wat de mogelijkheden zijn en bovenal GENIET ervan.

Een bezoek aan de praktijk van de voetzorgverlener kan als veilige haven zijn waarin u aangeeft welke zorg u nodig heeft. Professionele zorg, ontspanning en aandacht omdat u het verdiend!